Pomimo rosnącej popularności jogi, gdy zapytamy o to, czym jest joga, prawdopodobnie od każdej osoby praktykującej tę niezwykłą dyscyplinę usłyszymy inną odpowiedź. Patańdżali, któremu przypisuje się kodyfikację nauki jogi, pisze w Jogasutrach, że „joga jest zatrzymaniem poruszeń świadomości”. Co to znaczy?…
Czym jest Joga?
Okazuje się, że już u progu naszej ery, ludzie współcześni Patańdżalemu nie mogli uspokoić swoich umysłów. Patańdżali dostrzegając ten problem, skodyfikował znane mu ścieżki jogi w swoim dziele, które zapoczątkowało erę jogi klasycznej. Celem jogi jest stan, w którym to my mamy pełną kontrolę nad swoim umysłem – emocjami, myślami i innymi wrażeniami. Jak twierdzą jogini, ten stan pozwala nam wyzwolić się od cierpienia.
Gdy ktoś powie „joga” – najczęściej przywodzi to nam na myśl pozycje jogi – asany, które są zaledwie fragmentem większej całości, jaką jest tzw. ośmioraka ścieżka jogi. Owa ścieżka, będącą trzonem Jogasutr, składa się z następujących elementów: -zasad dyscypliny społecznej (w sankrycie yama), -zasad dyscypliny indywidualnej (niyama), -pozycji jogi (asana), -praktyk kontroli oddechu (pranajama), -powściągnięcia zmysłów (pratyahara), -koncentracji (dharana), -medytacji (dhyana), -skupienia (samadhi). Pozycja wygodna i stabilna.
W całej tej różnorodności jogi, jej najbardziej rozpoznawalnym elementem są pozycje jogi – asany. W Jogasutrach przeczytamy, że asana jest „pozycją wygodną i stabilną”. Od tego elementu zazwyczaj zaczyna się również nasza przygoda z jogą. Jest to praktyka jogi, która jest najbardziej namacalna i dzięki temu najprościej obserwować nam zmiany, które zachodzą. W asanach pracujemy ze stabilnością, z symetrią, równowagą. Początkowo wydłużamy kręgosłup, ustawiamy miednicę, żebra, a gdy ustawimy tę zewnętrzną strukturę – pracujemy nad usprawnieniem pracy narządów wewnętrznych i układów ciała. Okazuje się, że odpowiednio wykonywane pozycje jogi będą działać leczniczo na nasz kręgosłup, poprawią przemianę materii, pozwolą nam uwolnić się od napięcia. Co ciekawe, wiele osób praktykujących jogę, relacjonuje, że precyzyjna praca z ciałem okazuje się wywierać wpływ również na inne aspekty ich życia, np. relacje z innymi.
Czy umiem oddychać?
Gdy ciało jest już stosunkowo stabilne, symetryczne, zaczynamy pracę z oddechem. Z początku tylko obserwujemy nasz sposób oddychania. Czy oddech jest długi czy krótki? Płytki czy głęboki? Czy wdechy i wydechy mają tę samą długość czy różnią się od siebie? Czy pojawiają się pauzy między wdechami i wydechami lub między wydechami a wdechami? Czy wdech równo wpływa prawym i lewym nozdrzem? Czy oddycham równo prawym i lewym płucem? Czy oddech jest jednolity, „gładki” czy też nieregularny, „chropowaty”?
Dzięki obserwacji oddechu możemy nie tylko poznać się lepiej, ale także zrelaksować nasze ciało oraz uspokoić oddech i rozbiegany umysł. Gdy, dzięki obserwacji oddychania, zaopatrzymy się w potrzebną wiedzę, możemy zacząć właściwe ćwiczenia oddechowe. Za pomocą praktyk pranajamy nadajemy procesowi oddychania odpowiednią forme – oddech ma stać się subtelny, zrelaksowany, ale w pełni przez nas kontrolowany.
Jedna joga. Różne metody
Możemy podejrzewać, że pewne formy jogi praktykowano już około 5 tysięcy lat temu. Wskazują na to pieczęci z postaciami w niektórych pozycjach jogi, znalezione w wykopaliskach w Harappie i Mohendżo-Daro w obecnym Pakistanie. Tradycja jogi przez tysiące lat była przekazywana głównie drogą ustną – z nauczyciela na ucznia. Stąd wykształciły się różne metody i formy praktyki jogi, kładące nacisk na różne jej elementy. Poniżej pokrótce przedstawiam najpopularniejsze w Polsce metody: metody Iyengara i Sivanandy oraz Astanga Vinyasa jogę.
Twórcą pierwszej z wymienionych metody jest B.K.S. Iyengar, obecnie 90-letnia legenda jogi. Jego metoda jest skoncentrowana w dużej mierze na precyzji, a dla uzyskania odpowiedniej pracy w pozycji używa się pomocy takich jak kostki, paski, koce itp. Szczególnie cenną gałęzią tej metody współcześnie wydaje się być tzw. joga terapeutyczna, dzięki której za pomocą praktyki asan (pozycji jogi) rehabilitujemy i usprawniamy poszczególne partie ciała.
Metodę Sivanandy zawdzięczamy Swamiemu Vishnu-devanandzie, którego Swami Sivananda wysłał do Stanów Zjednoczonych z misją szerzenia nauczania jogi i pokoju. Jest to spokojna, kontemplacyjna metoda, oparta o 5 punktów wymienionych przez twórcę metody: prawidłowe ćwiczenie, prawidłowe oddychanie, prawidłowa relaksacja, prawidłowa dieta oraz pozytywne myślenie i medytacja.
Astanga Vinjasa joga jest metodą nauczaną przez Sri K. Pathabiego Joisa. W metodzie tej praktykuje się dynamiczne sekwencje asan, z których jedna płynnie przechodzi w drugą. Nacisk jest położony przede wszystkim na synchronizację oddechu z ruchem, wytworzenie ciepła w ciele podczas praktyki, płynność ruchu.
Klucz do „sukcesu”
Każda metoda jogi ma swoich wielbicieli i przeciwników. Warto jednak pamiętać, że – niezależnie od metody – kluczem do „sukcesu” w jodze jest systematyczność i uważność w praktyce, jak również chęć nieustannego poznawania siebie. Znany francuski nauczyciel jogi, Faeq Biria, mawia: „Praktykuj z wiarą, oddaniem, uważnością, dyscypliną, radością i miłością, a wszystko przyjdzie.”
Autor: Maciej Wielobób, Szkoła Jogi w Krakowie
Oksana's Days 